پانسیتوپنی (Pancytopenia) کاهش در هر سه نوع سلول‌های خونی محیطی است که به صورت کم‌خونی (anemia)، کاهش گلبول‌های سفید (leukopenia)، و کاهش پلاکت‌ها (thrombocytopenia) به طور همزمان بروز می‌کند.

پانسیتوپنی اکتسابی

پانسیتوپنی اکتسابی علل متعددی دارد، اما به طور کلی در یکی از سه مکانیسم زیر که باعث کاهش شمارش سلول‌های خونی می‌شود، دسته‌بندی می‌شود: نفوذ یا جایگزینی در مغز استخوان (bone marrow infiltration/replacement)، آپلازی مغز استخوان (bone marrow aplasia)، یا تخریب یا به دام افتادن سلول‌های خونی (blood cell destruction or sequestration). ممکن است چندین مکانیسم به صورت همزمان رخ دهد.

نفوذ یا جایگزینی در مغز استخوان

این حالت ممکن است به دلیل بدخیمی‌های خونی (hematologic malignancy) مانند لنفوم (lymphoma)، میلوما (myeloma)، لوسمی (leukemia)، سندرم میلودیسپلاستیک (myelodysplastic syndrome)، میلوفیبروز (myelofibrosis)، بیماری‌های متاستاتیک (metastatic disease)، و فرآیندهای عفونی (مانند عفونت سل و عفونت قارچی) باشد.

آپلازی مغز استخوان

آپلازی مغز استخوان ممکن است ناشی از کمبودهای تغذیه‌ای، عفونت‌های ویروسی، تخریب ایمنی، اثرات دارویی، مواجهه با مواد سمی، یا کم‌خونی آپلاستیک (aplastic anemia) باشد.

تخریب سلول‌های خونی

تخریب سلول‌های خونی ممکن است به دلیل هماتوپوئز ناکارآمد (مانند سندرم میلودیسپلاستیک)، انعقاد درون‌عروقی منتشر (disseminated intravascular coagulation)، یا پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک (thrombotic thrombocytopenic purpura) رخ دهد.

هیپراسپلنیسم

هیپراسپلنیسم باعث به دام افتادن سلول‌ها می‌شود و با وضعیت‌های مختلف بیماری مانند سیروز (cirrhosis)، لنفوم، و اختلالات خودایمنی همراه است.